İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu Nedir?

Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 184. maddesi, yapı ruhsatiyesi alınmadan veya ruhsata aykırı olarak bina yapan ya da yaptıran kişileri cezalandırır. Bu suç kapsamında olan fiiller şunlardır:

• Ruhsatsız bina yapmak veya yaptırmak (TCK 184/1)
• Ruhsatsız inşaatlara elektrik, su veya telefon bağlantısı sağlanmasına izin vermek (TCK 184/2)
• Yapı kullanma izni olmayan binalarda sanayi faaliyetlerine müsaade etmek (TCK 184/3)

Bu suçlar için bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.

İmar Kirliliği Suçunun Uygulama Alanı

TCK 184/4’e göre bu suç, belediye sınırları içinde veya özel imar rejimine tabi bölgelerde işlenebilir. Eğer suçun konusu bir sit alanında yer alıyorsa, aynı zamanda 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’na muhalefet suçu da gündeme gelebilir.

Yargıtay kararlarına göre, bina yapılan taşınmazın imar planı içinde olup olmadığı belirlenmeli ve eğer özel imar rejimi kapsamında değilse beraat kararı verilmesi gerekmektedir.

Kamu Davasının Açılmaması veya Düşmesi

TCK 184/5 hükmü gereğince, kişinin ruhsatsız veya ruhsata aykırı yaptığı binayı imar planına ve ruhsatına uygun hale getirmesi halinde kamu davası açılmaz. Açılmış olan dava düşer ve mahkûmiyet kararları tüm sonuçlarıyla ortadan kalkar.

İmar Kirliliğine Neden Olan Durumlar ve Yargıtay Kararları

1. Balkonların Kapatılması Ruhsata aykırı olarak balkonların kapatılması veya yeni kapalı alanlar oluşturulması imar kirliliğine neden olma suçunu oluşturur. (Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2022/5257 E., 2024/6975 K.)

2. Çatının Yükseltilmesi ve Kapatılması Mevcut binanın çatı katında terasların kapatılması ve çatının yükseltilmesi bu suç kapsamında değerlendirilir. (Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2022/16445 E., 2024/7553 K.)

3. Sundurma Yapımı Sundurmalar genellikle bina sayılmasa da, tamamen kapalı bir alan oluşturulursa suç oluşabilir. (Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2021/17081 E., 2023/24379 K.)

4. Dükkanın Meskene Dönüştürülmesi Dükkanın meskene çevrilmesi imar kirliliği suçunu oluşturmaz, ancak idari yaptırım gerektirebilir. (Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2013/20724 E., 2014/24679 K.)

5. Garaj Yapımı Garajın bina sayılması için duvarlarla örülüp örülmediği dikkate alınmalıdır. (Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2013/23009 E., 2014/30523 K.)

6. Yapı Tatil Zaptından Sonra İnşaata Devam Etmek Belediye tarafından düzenlenen yapı tatil zaptından sonra inşaata devam edilmesi doğrudan yeni bir suç oluşturmaz. Ancak, iddianame tarihinden sonra yeni inşaat yapılırsa ayrı bir suç oluşabilir. (Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2021/25976 E., 2021/16300 K.)

Diğer Örnekler

“Yapı tatil zaptı ve bilirkişi raporunda binanın ön kısmında yer alan asansörün yanında projeye aykırı olarak duvar örüldüğünün ve galeri boşluklarının kapatılarak asma katın büyütüldüğünün belirtilmesi karşısında, ruhsatlı alanda yapının kolon kiriş sistemlerini (taşıyıcı unsurlarını) etkileyen bir değişiklik yapılmadığı takdirde ruhsatsız tadilatın idari yaptırım gerektireceği, aksi halde bina niteliğinde görüleceği gözetilerek taşıyıcı unsurları olumsuz olarak etkileyen değişiklik yapılıp yapılmadığının tespiti amacıyla ek bilirkişi raporu aldırılıp sonucuna göre sanığın hukuki durumunun belirlenmesi gerektiği gözetilmeden, eksik inceleme ile mahkumiyetine karar verilmesi…”( Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2012/26363 E., 2013/20677 K.)

“…çevresi tuğla duvar örülmek ve üzeri kiremitle örtülmek suretiyle kapalı alan kazanılarak tuvalet ve lavabo yapılması biçimindeki suça konu kaçak imalatın bina niteliğinde olduğu gözetilmeden, yasal ve yerinde olmayan gerekçeyle beraat kararı verilmesi…” (Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2013/22803 E., 2014/31451 K.)